Alchemie als geneeskunst: het werk van Paracelsus

In het verzameld werk van Rudolf Steiner zijn zo'n 100 plaatsen te vinden waar Paracelsus wordt genoemd. Naast vele kortere vermeldingen heeft Steiner ook drie uitvoerige beschouwingen aan het leven en de betekenis van deze geweldige en grotendeels onbegrepen arts gewijd:

I. De voordracht "Van Paracelsus tot Goethe" (GA 61). Steiner heeft in de jaren 1911 en 1912 op verschillende plaatsen over dit onderwerp gesproken; alleen de lezing in Berlijn is behouden gebleven en ook gepubliceerd. Paracelsus is in zekere zin een soort prototype van de Faust-figuur, maar er zijn belangrijke verschillen. Wat Paracelsus nog in en met de natuur kan beleven, moet Faust via een geestelijke weg ervaren. Daarin weerspiegelt zich de ontwikkeling die de westerse mensheid in de ertussen liggende eeuwen heeft doorgemaakt.

II. Het hoofdstuk "Agrippa von Nettesheim en Theophrastus Paracelsus", dat deel uitmaakt van een boek over mystiek en de moderne denkwijze, gepubliceerd in 1901 (GA 7). Steiner betoogt daarin dat, in tegenstelling tot wat je zou verwachten, ook het moderne natuuronderzoek onderwerp kan zijn van geestelijke verdieping. Nicolaus Cusanus heeft een soort denken ontwikkeld dat hier een kader voor biedt. Agrippa, maar vooral Paracelsus hebben de door hem gewezen weg bewandeld.

III. De voordracht "Paracelsus", gehouden in 1906 in Berlijn (GA 54). Een schets van de tijd, van het leven van Paracelsus en zijn benadering van de (zieke) mens. Een aantal grondbegrippen van het mens- en wereldbeeld van Paracelsus worden hier besproken.

Deze drie beschouwingen zijn gebundeld in dit boek.